Wyspy Kanaryjskie zajmują ósme miejsce w ogólnokrajowym rankingu wspólnot autonomicznych pod względem rozwoju systemu usług społecznych. Archipelag wyróżnia się zasięgiem ośrodków dziennych dla osób starszych przekraczającym średnią krajową, jednak wykazuje znaczące niedociągnięcia w ofercie miejsc mieszkalnych oraz schronisk dla kobiet będących ofiarami przemocy domowej.
Stabilna pozycja z niewielkim wzrostem wskaźników
Zgodnie z raportem opublikowanym w poniedziałek, archipelag praktycznie utrzymał swoje wyniki w 2024 roku, osiągając 5,38 punktu w Indeksie Rozwoju Usług Społecznych (Indeks DEC) wobec 5,33 punktu w roku poprzednim. Pomimo poprawy wskaźnika, pozycja Wysp Kanaryjskich spadła z szóstego na ósme miejsce, co eksperci przypisują zmniejszeniu znaczenia ekonomicznego całego systemu.
Największe deficyty w kluczowych obszarach
Najbardziej problematyczne obszary na Wyspach Kanaryjskich obejmują niedobór specjalistów w podstawowych strukturach, opiekę nad osobami zależnymi, podaż miejsc mieszkalnych dla seniorów, teleopiekę, usługi dla osób niepełnosprawnych oraz schroniska dla kobiet doświadczających przemocy ze względu na płeć.
Dane są alarmujące: na Wyspach Kanaryjskich przypada jeden pracownik usług podstawowych na 2973 mieszkańców, podczas gdy średnia krajowa wynosi jeden na 1752 mieszkańców. W obszarze opieki nad osobami zależnymi archipelag osiąga jedynie 33 punkty w skali Obserwatorium, wobec krajowej średniej wynoszącej 51 punktów.
Dramatyczne braki w mieszkalnictwie dla seniorów
Podaż miejsc mieszkalnych dla osób starszych stanowi zaledwie 3,87% w stosunku do populacji w wieku 75 lat i więcej, podczas gdy średnia krajowa osiąga 5,89%. Jeszcze gorzej prezentuje się teleopieka, która obejmuje tylko 5,2% osób w tej grupie wiekowej, wobec ogólnokrajowej średniej wynoszącej 22,5%.
Usługi dla osób niepełnosprawnych również pozostają na niewystarczającym poziomie. Zasięg miejsc mieszkalnych wynosi 0,8% wobec krajowej średniej 1,7%, a miejsca dzienne i zawodowe obejmują 2,1% osób wobec ogółspańskiej średniej 3,1%.
Krytyczny niedobór schronisk dla ofiar przemocy
Szczególnie niepokojące są dane dotyczące wsparcia dla kobiet doświadczających przemocy. Na Wyspach Kanaryjskich dostępnych jest jedynie 6,9 miejsca w schroniskach na każde 100 kobiet objętych nakazem ochrony, podczas gdy średnia krajowa wynosi 18,3%.
Obszary, w których archipelag przewyższa średnią
Nie wszystkie wskaźniki przedstawiają się negatywnie. Wyspy Kanaryjskie osiągają lepsze niż przeciętne rezultaty w kilku kluczowych obszarach. Minimalny zasiłek dla bezrobotnych otrzymuje 8,2% osób żyjących poniżej granicy ubóstwa, wobec krajowej średniej wynoszącej 6,6%. Dodatkowo kwota tych świadczeń stanowi średnio 18,2% przeciętnego dochodu na archipelagu, podczas gdy w całej Hiszpanii odsetek ten wynosi 15,9%.
Zasięg ośrodków dziennego pobytu dla osób starszych sięga 3,24% wobec krajowej średniej 2,22%. W obszarze rodzinnej opieki zastępczej nad nieletnimi Wyspy Kanaryjskie posiadają 59,2% rodzin zastępczych w stosunku do całkowitej liczby, przewyższając krajową średnią wynoszącą 47,8%.
Archipelag wypada także lepiej pod względem miejsc dla osób bezdomnych, oferując 67,5 miejsca na 100 tysięcy mieszkańców wobec ogólnokrajowej średniej wynoszącej 61,6.
Problemy strukturalne i finansowe
Raport ostrzega, że na Wyspach Kanaryjskich nadal brakuje strategicznego planowania niezbędnego do uzupełnienia podstawowych elementów organizacji systemu usług społecznych. Jednolita dokumentacja społeczna nie została jeszcze zdefiniowana ani wdrożona, co utrudnia efektywne zarządzanie systemem.
Struktura finansowania publicznego usług społecznych na archipelagu różni się znacząco od średniej krajowej. Większy ciężar spoczywa na szczeblu lokalnym – 49,4% wobec krajowej średniej wynoszącej 25,7%, co wynika z wiodącej roli rad lokalnych w tym obszarze.
Niepokojący trend spadku wydatków
Autorzy raportu uznają za „niepokojący” gwałtowny spadek odsetka wydatków administracji publicznej Wysp Kanaryjskich na usługi społeczne jako procent PKB archipelagu w ciągu ostatnich czterech lat: z 2,71% w 2020 roku do 2,53% w 2023 roku. Pomimo tego spadku o 0,18 punktu procentowego, wskaźnik nadal przewyższa średnią krajową wynoszącą 1,76% w 2023 roku.
Wezwanie do kompleksowych reform
W badaniu ponownie wezwano do planowania terytorialnego, w ramach którego rady wysp, duże gminy i rząd kanaryjski zawarłyby globalny pakt na rzecz ustrukturyzowanego modelu usług społecznych, wykraczający daleko poza zwykłe delegowanie kompetencji.
„Obecne nakładanie się kompetencji i nieefektywność nadal stanowią obciążenie, które ma poważne konsekwencje dla ludności Wysp Kanaryjskich, znacznie zmniejszając zasięg dostępnych usług” – podsumowują autorzy raportu, podkreślając pilną potrzebę systemowych zmian.
Puerto Naos: 19 nowych domów gotowych do zamieszkania
827 nieletnich migrantów z Wysp Kanaryjskich pod opieką państwa
Połowa domów na Kanarach kupowana za gotówkę. To problem
Wyspy Kanaryjskie: Policja będzie eskortować migrantów
Puerto Naos: Dostęp do ponad 1000 domów już dozwolony
Kanary walczą z kryzysem demograficznym. 500 mln euro planu
Kryzys na Kanarach: Rząd ignoruje wyrok sądu ws. dzieci
Kryzys mieszkaniowy na Kanarach: 700€ za pokój, łóżka na godziny
Kryzys mieszkaniowy: organizacje krytykują nowe plany rządu
