Pestycydy niszczą pożyteczne owady na plantacjach bananów

Najnowsze badania przeprowadzone przez hiszpańskich naukowców z Narodowego Muzeum Nauk Przyrodniczych (MNCN-CSIC) we współpracy z Uniwersytetem w Salamance ujawniają niepokojące skutki stosowania pestycydów w konwencjonalnych uprawach bananów. Okazuje się, że chemiczne środki ochrony roślin nie tylko zwalczają szkodniki, ale także dramatycznie redukują populacje pożytecznych owadów, które naturalnie kontrolują populacje szkodników.

Drastyczny spadek populacji skorków na La Palmie

Zespół badawczy skupił się na analizie populacji owadożernych skorków (Euborellia annulipes) na wyspie La Palma, porównując ich występowanie w konwencjonalnych i ekologicznych uprawach bananów. Wyniki okazały się jednoznaczne – plantacje stosujące pestycydy charakteryzowały się znacznie mniejszą liczbą tych pożytecznych owadów w porównaniu z uprawami ekologicznymi.

Badacze zaobserwowali również niepokojące zmiany w zachowaniu skorków w “zakłóconym środowisku” plantacji konwencjonalnych. Owady te wykazywały zwiększoną mobilność i większą liczbę mutacji, co świadczy o stresie środowiskowym wywołanym przez chemiczne środki ochrony roślin.

Rolnictwo intensywne jako zagrożenie dla ekosystemów

“Utrata owadów jest jednym z najpoważniejszych problemów stojących przed ekosystemami i to działalność człowieka powoduje spadek liczebności tych gatunków” – podkreślają autorzy badania. Szczególnie intensywne praktyki rolnicze mają “silny wpływ” na środowisko naturalne, prowadząc do utraty różnorodności biologicznej.

Nadmierne stosowanie pestycydów tworzy błędne koło – zmniejszenie różnorodności gatunków i ich liczebności w ekosystemach rolniczych paradoksalnie przyczynia się do wzrostu populacji szkodników. Gdy naturalni wrogowie zostają wyeliminowani, szkodniki mogą się rozmnażać bez kontroli.

Samice skorków szczególnie narażone na pestycydy

Pilar Jurado, badaczka z Narodowego Muzeum Nauk Przyrodniczych, zwróciła uwagę na szczególną podatność samic skorków na działanie pestycydów. “Samice są bardziej osiadłe, ponieważ opiekują się młodymi, co czyni je bardziej podatnymi na pestycydy w tradycyjnych uprawach, w przeciwieństwie do samców, które są bardziej mobilne” – wyjaśnia naukowczyni.

Ta różnica w zachowaniu ma kluczowe znaczenie dla przetrwania gatunku, ponieważ to właśnie samice odpowiadają za reprodukcję i opiekę nad potomstwem.

Zaskakujące odkrycie dotyczące różnorodności genetycznej

Jednym z najbardziej zaskakujących wyników badania było odkrycie dotyczące różnorodności genetycznej skorków. Mario García, jeden z badaczy, wyjaśnia: “Dane, które nas zaskoczyły, były genetyczne: chociaż w uprawach ekologicznych było więcej skorków, różnorodość genetyczna była większa w uprawach konwencjonalnych”.

To odkrycie pokazuje złożoność problemu i dowodzi, że “nie wystarczy ocenić liczbę gatunków”, ale “konieczne jest uwzględnienie różnorodności genetycznej i struktury” populacji. Większa różnorodność genetyczna w uprawach konwencjonalnych może wynikać z presji selekcyjnej wywołanej przez pestycydy.

Rolnictwo ekologiczne jako nadzieja dla przyrody

W obliczu alarmujących wyników badań, naukowcy wskazują na rolnictwo ekologiczne jako “bardziej przyjazną naturze alternatywę”. Uprawy ekologiczne, które nie wykorzystują nawozów chemicznych ani pestycydów, stanowią bezpieczną przystań dla skorków i innych pożytecznych owadów.

Owadożerne skorki odgrywają kluczową rolę jako naturalni kontrolerzy szkodników w uprawach rolnych. Ich obecność jest niezbędna do zagwarantowania sukcesu zbiorów i utrzymania równowagi ekologicznej w agrocenozach. Ochrona tych pożytecznych owadów powinna stać się priorytetem w zrównoważonym rozwoju rolnictwa.