Przełomowa ustawa o wulkanach zatwierdzona na Wyspach Kanaryjskich

Pierwsza ustawa o wulkanach w Hiszpanii zatwierdzona

Parlament Wysp Kanaryjskich jednogłośnie zatwierdził przełomową ustawę o wulkanach – pierwszą tego typu w Hiszpanii. Przepisy powstały z inicjatywy mieszkańców La Palmy, którzy po niszczącej erupcji jesienią 2021 roku zebrali ponad 19 tysięcy podpisów pod projektem. Ta obywatelska inicjatywa została przekształcona przez izbę ustawodawczą w kompleksowe rozporządzenie, które ma chronić przyszłe ofiary katastrof wulkanicznych.

Tajogaite – erupcja, która zmieniła wszystko

Przez 85 dni aktywności wulkan nazwany później Tajogaite siał spustoszenie na La Palmie. Lawa pokryła około 1200 hektarów ziemi i zniszczyła 2988 budynków, z czego ponad połowę – 1345 obiektów – stanowiły domy mieszkalne. Erupcja zmusiła do ewakuacji ponad 7 tysięcy osób, pozostawiając za sobą zniszczone życiorysy i utracone majątki.

Nowe prawa dla poszkodowanych

Ustawa wprowadza rewolucyjne zmiany w podejściu do pomocy ofiarom erupcji wulkanicznych. Przewiduje większą elastyczność w reagowaniu na potrzeby poszkodowanych oraz umożliwia odbudowę zniszczonych domów w tym samym miejscu co wcześniej lub jak najbliżej strefy erupcji. Kluczowym elementem jest działanie wsteczne przepisów, które ma chronić prawa gospodarcze i społeczne ofiar.

Nowe regulacje gwarantują odszkodowania w wysokości ceny utraconego mienia oraz zapewnienie godnych warunków mieszkaniowych dla tych, którzy stracili swoje domy. To odpowiedź na doświadczenia z erupcji Tajogaite, kiedy poszkodowani stanęli w obliczu katastrofy bez odpowiednich ram prawnych.

Polityczna krytyka i pochwały

Choć wszyscy przedstawiciele grup parlamentarnych chwalili obywatelskie pochodzenie ustawy i polityczny konsensus wokół jej zatwierdzenia, nie zabrakło krytycznych głosów. Posłanka PSOE Alicia Vanoostende ostro skrytykowała reakcję rządu Wysp Kanaryjskich i Cabildo La Palmy w ciągu ostatnich dwóch lat, określając ją jako “niezgodną ze standardami mieszkańców La Palmy”.

“Nie ma gorszego oszustwa niż oszukiwanie bezbronnych ludzi” – grzmiała Vanoostende, której grupa bezskutecznie próbowała wprowadzić poprawkę dotyczącą przejrzystości informacji o tym, kto otrzymuje pomoc publiczną. Posłanka podkreśliła, że mieszkańcy “nadal czekają na odpowiedzi”, a rolnicy i mieszkańcy strefy wykluczenia mają wątpliwości co do sposobu rozdysponowania funduszy pomocowych.

Głosy poparcia z różnych opcji politycznych

Jonathan de Felipe z Koalicji Kanaryjskiej (CC) przypomniał, że poszkodowani stanęli w obliczu erupcji bez żadnych regulacji prawnych i to właśnie oni “dają Wyspom Kanaryjskim takie rozporządzenie”, aby stawić czoła przyszłym erupcjom. Posłanka Partii Ludowej (PP) Raquel Díaz podkreśliła, że Tajogaite “zmiotła historie i wspomnienia”, ale reakcja na kryzys stała się “przykładem zarządzania publicznego i solidarności instytucjonalnej”.

“Nie możemy powstrzymać lawy ani złagodzić bólu, ale możemy wykorzystać to doświadczenie, aby zapewnić ramy prawne, które chronią wszystkich i pomagają w przyszłości odzyskać projekty życiowe” – wyjaśniła Díaz.

Rzecznik Nueva Canarias Luis Campos zaakcentował, że inicjatywa pokazuje, iż społeczeństwo zawsze wyprzedza polityków. Przyznał jednak, że w obliczu erupcji Tajogaite “zrobiono wiele, choć niewystarczająco i wolniej niż należało”. Javier Nieto z Vox przypomniał, że mieszkańcy La Palmy nadal mają nierozwiązane problemy, ale ustawa pokazuje znaczenie konsensusu w poszukiwaniu rozwiązań.

Kompleksowe podejście do przyszłych katastrof

Nowe przepisy mają zapewnić wspólnocie autonomicznej kompleksową, elastyczną i skoordynowaną reakcję na przyszłe erupcje wulkaniczne. Główne cele to usprawnienie procesów odbudowy oraz zagwarantowanie praw i odszkodowań dla poszkodowanych. Ustawa koncentruje się na adequatności pomocy dla ofiar, przywróceniu działalności mieszkaniowej i gospodarczej, koordynacji działań administracyjnych oraz eliminacji biurokracji.

Odbudowa ma objąć nie tylko rekonstrukcję społeczną, gospodarczą i środowiskową obszarów dotkniętych erupcją i przepływami lawy, ale całej wyspy. Szczególny nacisk położono na umożliwienie poszkodowanym ponownego osiedlenia się w miejscu ich poprzednich nieruchomości lub jak najbliżej nich, a także odzyskanie normalnego życia oraz działalności rolniczej i hodowlanej.