139 naukowców broni geotermalnej przyszłości Kanarów

Aż 139 naukowców i ekspertów z różnych dziedzin podpisało wspólny manifest popierający rozwój energii geotermalnej na Wyspach Kanaryjskich jako alternatywnej i zrównoważonej metody wytwarzania energii. Wśród sygnatariuszy znaleźli się rektorzy obu uniwersytetów archipelagu – Francisco García z Uniwersytetu La Laguna (ULL) i Luis Serra z Uniwersytetu Las Palmas de Gran Canaria (ULPGC) – a także ich poprzednicy na tych stanowiskach.

Pod manifestem podpisy złożyli także: Nemesio Pérez, dyrektor działu środowiska ITER i koordynator naukowy INVOLCAN; Juan J. Coello Bravo, prezes Fundacji Telesforo Bravo-Juan Coello; geolog i były dyrektor muzeum MUNA Francisco García Talavera; oraz laureaci Nagród Badawczych Wysp Kanaryjskich – Basilio Valladares, Rafael Rebolo i Wolfredo Wildpret.

Reakcja na falę dezinformacji

W tekście specjaliści wyrażają zaniepokojenie społecznym sprzeciwem wobec energii geotermalnej, który ich zdaniem wynika z “braku rzetelnych informacji i jednostronnej analizy” tego źródła energii. Podkreślają, że geotermia stanowi strategiczne wsparcie dla archipelagu: “wykorzystuje wewnętrzne ciepło Ziemi, zasób naturalnie związany z wulkanicznym charakterem wysp, i pozwala na nieprzerwane wytwarzanie energii bazowej”.

Pełna treść manifestu

Na Wyspach Kanaryjskich, podobnie jak w wielu innych częściach świata, innowacyjne projekty mające na celu transformację naszych relacji z energią często napotykają na wczesnych etapach na ostrożność i sprzeciw ze strony niektórych sektorów społeczeństwa. Reakcja ta w dużej mierze wynika z braku rzetelnych informacji i jednostronnych analiz, które generują negatywne postrzeganie i utrudniają zrozumienie korzyści, jakie mogą przynieść te inicjatywy. Energia geotermalna, jako zrównoważone źródło energii, nie jest wyjątkiem. Przezwyciężenie tych wątpliwości wymaga rzetelnej informacji, przejrzystej debaty publicznej i demokratycznego uczestnictwa społeczeństwa w podejmowaniu decyzji.

Archipelag na energetycznym rozdrożu

Wyspy Kanaryjskie znajdują się na energetycznym i środowiskowym rozdrożu. Nasz wyspiarki charakter w połączeniu z silną zależnością od importowanych paliw kopalnych czyni nas podatnymi na wahania na rynkach międzynarodowych, niestabilność geopolityczną i skutki zmian klimatycznych. Zagraża to nie tylko równowadze środowiskowej archipelagu, ale także jego bezpieczeństwu energetycznemu, konkurencyjności gospodarczej i dobrobytowi mieszkańców.

Chociaż energia wiatrowa i fotowoltaiczna odnotowały znaczny wzrost w ostatnich dziesięcioleciach, ich zmienny i sezonowy charakter oznacza, że muszą być uzupełnione systemami magazynowania energii, aby zagwarantować stabilne dostawy. Energia geotermalna jawi się jako strategiczne wsparcie: wykorzystuje wewnętrzne ciepło Ziemi, zasób naturalnie związany z wulkanicznym charakterem wysp, i pozwala na wytwarzanie energii podstawowej w sposób ciągły, 24 godziny na dobę, 365 dni w roku, niezależnie od warunków pogodowych i poziomów zgromadzonej energii odnawialnej.

Inwestowanie w energię geotermalną to nie tylko decyzja techniczna – to zaangażowanie w model zrównoważonego rozwoju, który zmniejsza emisje, generuje wyspecjalizowane miejsca pracy i wzmacnia autonomię energetyczną Wysp Kanaryjskich. To model, który musi być również planowany indywidualnie dla każdej wyspy, dążąc do komplementarności z innymi odnawialnymi źródłami energii i gwarantując korzyści dla lokalnych społeczności.

Mity i fakty o energii geotermalnej

Wdrożenie energii geotermalnej na Wyspach Kanaryjskich zostało ograniczone przez błędne wyobrażenia i dezinformację. Wiele obaw wynika z niepełnej wiedzy na temat technologii lub tendencyjnych przekazów, które generują nieufność. Niezbędne jest skonfrontowanie tych przekonań z dowodami naukowymi i międzynarodowym doświadczeniem.

W przeciwieństwie do obaw, że energia geotermalna może wywoływać erupcje lub trzęsienia ziemi, badania naukowe potwierdzają, że odwierty nie wywołują procesów erupcyjnych, a związana z nimi sejsmiczność jest minimalna i możliwa do kontrolowania. Energia geotermalna bywa także postrzegana jako mająca duży wpływ na środowisko, podczas gdy w rzeczywistości jej ślad ekologiczny jest niewielki w porównaniu z paliwami kopalnymi i innymi odnawialnymi źródłami energii, a instalacje mogą współistnieć z innymi rodzajami użytkowania gruntów.

Mniejsze zajęcie terenu niż fotowoltaika

Jedną z głównych zalet energii geotermalnej w porównaniu ze źródłami takimi jak fotowoltaika naziemna czy energia wiatrowa jest niska intensywność zajmowania gruntów pod produkcję energii elektrycznej, co pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni i minimalizuje wpływ na środowisko. Cecha ta jest szczególnie istotna na Wyspach Kanaryjskich, gdzie dostępność przestrzeni jest ograniczona i musi być zarządzana w sposób zrównoważony.

Przezwyciężenie mitów i dezinformacji wymaga przejrzystych informacji, edukacji naukowej i udziału obywateli. To jedyny sposób na zbudowanie świadomego konsensusu w sprawie roli, jaką energia geotermalna powinna odgrywać w przyszłości energetycznej wysp.

Bez konkurencji dla rolnictwa

Konieczne jest podkreślenie, że eksploatacja zasobów geotermalnych nie konkuruje z wodą dla rolnictwa i lokalnej konsumpcji – wręcz przeciwnie, może przyczynić się do zwiększenia jej dostępności i wzmocnienia kluczowego sektora Wysp Kanaryjskich. Należy również zapewnić staranną integrację krajobrazową, podejmując wszelkie niezbędne środki, aby osiągnąć ten cel.

Zobowiązanie wobec społeczeństwa i środowiska

Energia geotermalna stanowi kompleksowe zobowiązanie wobec społeczeństwa i środowiska. Jej rozwój przyczynia się do walki ze zmianami klimatycznymi poprzez generowanie czystej energii bez bezpośredniej emisji gazów cieplarnianych i poprawia odporność Wysp Kanaryjskich w obliczu niestabilnych rynków energii. Oferuje również możliwości pobudzenia lokalnej gospodarki poprzez tworzenie wyspecjalizowanych miejsc pracy i współpracę z uniwersytetami, ośrodkami badawczymi i innowacyjnymi firmami.

Proces ten musi być również wspierany przez aktywny udział podmiotów ekonomii społecznej i demokratyczną kontrolę w celu zapewnienia sprawiedliwego podziału korzyści. Na poziomie społecznym energia geotermalna może przybliżyć energię obywatelom, zachęcić do udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących przyszłości energetycznej wysp i zapewnić, że transformacja energetyczna odpowiada zbiorowym interesom i dobru wspólnemu z korzyścią dla obecnych i przyszłych pokoleń.

Apel do wszystkich stron

Przejście na zrównoważony model energetyczny wymaga wspólnego zaangażowania wszystkich podmiotów: obywateli, instytucji i sektora prywatnego. Wzywamy do informowania, uczestnictwa i wspierania odpowiedzialnego wdrażania projektów geotermalnych.

Wzywamy instytucje publiczne do opracowania jasnych polityk, solidnych ram regulacyjnych i programów wsparcia, które zagwarantują rentowność projektów geotermalnych, przyczyniając się w ten sposób do przejrzystego regionalnego planowania energetycznego, które uwzględnia komplementarność źródeł i szanuje wyjątkowość każdej wyspy.

Zachęcamy również sektor prywatny do inwestowania w innowacje i rozwój technologiczny, nadając znaczącą rolę lokalnym firmom, w celu generowania wysokiej jakości zatrudnienia i wzmocnienia lokalnej gospodarki.

Ten manifest jest zbiorowym zobowiązaniem. Tylko dzięki współpracy i wspólnym wysiłkom możliwe będzie przekształcenie energii geotermalnej w filar przyszłości energetycznej Wysp Kanaryjskich, promując demokratyczny, zrównoważony, sprzyjający włączeniu społecznemu i odporny rozwój, w służbie społeczeństwu i środowisku, w którym żyjemy.

Lista sygnatariuszy

Aarón Álvarez Hernández (INVOLCAN), Agustín M. Delgado Torres (ULL), Alba Martín Lorenzo (Steam Srl., Włochy), Alexis Lozano Medina (CIEGC), Alicia Boto Castro (IPNA-CSIC), Amalia Jiménez (Uniwersytet w Oviedo), Ana Miranda Hardisson (WARA), Andrea Brito (ULL), Ángel Morales González-Moro (GOBCAN), Ángel Rodríguez (ULPGC), Antera Martel Quintana (ULPGC), Antonio Aparicio Juan (prorektor ds. badań i transferu, ULL), Antonio Cabrera (Platforma na rzecz nowego modelu energetycznego – La Palma), Antonio Cendrero (Królewska Akademia Nauk Ścisłych, Fizycznych i Przyrodniczych Hiszpanii), Antonio Delgado Huertas (IACT-CSIC), Antonio Eff-Darwich (ULL), Antonio González Ramos (ULPGC), Araceli García Yeguas (Uniwersytet w Granadzie), Aridane González (ULPGC), Arturo Hardissonde la Torre (ULL), Bárbara Socas Rodríguez (ULL), Basilio Valladares (Nagroda Badawcza i Innowacyjna Wysp Kanaryjskich 2024), Beverley Claire Coldwell (ITER), Carla Méndez Pérez (INVOLCAN), Carlos Díaz (ULL), Carmén Romero Rúiz (ULL), Cayetano Guillén (ULL), Claudio Briones Barrera (ULL), Daniel Hugo Di Nardo (INVOLCAN), Daniel Fariña González (ULL), David Afonso Falcón (ITER), David Martínez van Dorth (ITER), Dina L. López (Uniwersytet Ohio, USA), Eleazar Padrón González (ITER), Elías Sánchez Cañadillas (ULPGC), Ernesto Pereda (ULL), Estela Escobar Lahoz (Uniwersytet Kastylii La Manchy), Esther Beltrán Yanes (ULL), Eumenio Ancochea (Universidad Complutense de Madrid), Fátima Rodríguez García (GESPLAN), Fátima Viveiros (Universidade dos Açores, Portugalia), Fernando Sabaté (ULL), Francisco Javier Díaz Peña (ULL), Francisco Javier Expósito González (ULL), Francisco J. García Rodríguez (rektor ULL), Francisco García-Talavera (geolog, były dyrektor MUNA), Germán Hernández Durán (WARA), Germán D. Padilla Hernández (ITER), Gladys V. Melián Rodríguez (ITER), Gonzalo Piernavieja (ITC), Guillermo Caravantes (Metatek Group, Wielka Brytania), Héctor de los Ríos Díaz (ITER), Henrique Aguiar Sá (INOVA- Instituto de Inovação Tecnológica dos Açores, Portugalia), Inmaculada Menéndez (ULPGC), Iván Cabrera Pérez (Uniwersytet Genewski, Szwajcaria), Jaime Cuevas (Universidad Autónoma de Madrid), Jaime Díaz Pacheco (ULL), Javier Dóniz Páez (ULL), Jerónimo López (Uniwersytet Autonomiczny w Madrycie), Jesús Ibáñez (Uniwersytet w Granadzie), Jesús Martínez Frías (IGEO-UCM/CSIC), Jesús Rivera Martínez (Państwowa Agencja Badawcza), Jesús Rodríguez Álamo (ITER), Joaquín Brito (PLOCAN), João Carlos Carreiro Nunes (INOVA- Instituto de Inovação Tecnológica dos Açores & UAc- Universidade dos Açores, Portugalia), Johan Knapen (IAC), John Beckman (IAC), José Barrancos (ULL), José Fernández (IGEO-UCM/CSIC), José María Fernández Palacios (ULL), José S. Gómez Soliño (były rektor ULL), José Carlos Hernández (ULL), José A. Rodríguez Losada (ULL), José L. Sánchez de la Rosa (ULL), Juan J. Coello Bravo (Fundacja Telesforo Bravo-Juan Coello), Juan Carlos Carracedo (ULPGC), Juan José Dañobeitia (dyrektor Europejskiego Konsorcjum na rzecz Infrastruktury Badań Morskich, CSIC), Juan Gómez Barreiro (Uniwersytet w Salamance), Juan F. Llamas (Politechnika w Madrycie), Juan Ledo (Uniwersytet Complutense w Madrycie), Juan Lorenzo (Louisiana State University, USA), Juan Pedro Díaz (ULL), Juan Ruiz Alzola (ULPGC i były dyrektor ACIISI-GOBCAN), Juan Carlos Santamarta (ULL), Katarzyna Ślęzak (Uniwersytet Chile), Lionel Torres (SODEPAL), Lluís Serra Majem (rektor ULPGC), Luca D’Auria (ITER), Luis Domínguez-Boada (ULPGC), Luis Galindo Martín (ULL), Luis González de Vallejo (Uniwersytet Complutense w Madrycie), Luis Enrique Hernández (GOBCAN), Luis Ovidio López-Manzanares Fernández (ITER), Luis Mansilla (Uniwersytet Kastylii La Mancha), Luis Somoza Losada (IGME-CSIC), Magdalena Santana Casiano (ULPGC), Manuel Regueiro González-Barros (wiceprezydent ds. stosunków międzynarodowych CSIC), María Asensio Ramos (INVOLCAN), María Candelaria Martín Luis (ULL), María Isabel Sánchez Bonilla (ULL), María Yolanda Felipe Hdez (SODEPAL), María José Huertas (Uniwersytet Complutense w Madrycie), Marí