Koniec farmy rybnej na Lanzarote. Sąd potwierdził zamknięcie

Izba Administracyjna Wysokiego Trybunału Sprawiedliwości Wysp Kanaryjskich (TSJC) potwierdziła odmowę nadzwyczajnego przedłużenia koncesji dla spółki Yaizatún. Firma ubiegała się o możliwość kontynuowania produkcji leszcza morskiego i labraksa w 53 klatkach morskich zlokalizowanych między Punta Gorda i Playa Quemada w gminie Yaiza na południu Lanzarote. Odpowiedź sądu nadeszła ponad dwa lata po demontażu instalacji.

Historia koncesji i próby jej przedłużenia

Yaizatún, spółka należąca do murcjańskiej grupy biznesowej Ricardo Fuentes e Hijos, posiadała koncesję na hodowlę morską od sierpnia 2001 roku. Zezwolenie przyznane przez rząd Wysp Kanaryjskich obowiązywało przez 20 lat i wygasło latem 2021 roku. Już w lipcu 2018 roku firma wystąpiła o nadzwyczajne przedłużenie, próbując przedłużyć działalność o kolejną dekadę na podstawie ustawy o strefie przybrzeżnej z 2013 roku.

szlaki na teneryfie przystanek rodzinka banner v1

W czerwcu 2023 roku ówczesna przewodnicząca Cabildo, María Dolores Corujo, potwierdziła, że wszystkie klatki zostały ostatecznie usunięte. Co ciekawe, w tym samym czasie spółka złożyła już wniosek o zezwolenie na nowy projekt – instalację 56 podchowalni morskich w innej lokalizacji na wyspie, między La Bufona i Playa El Barranquillo, na terenie gmin Arrecife i Tías, planując produkcję dorady, labraksa i tuńczyka.

Dlaczego odmówiono przedłużenia

Generalna Dyrekcja Wybrzeża odrzuciła wniosek o przedłużenie, argumentując, że nie jest ono przyznawane automatycznie. Wymaga zgodności z wymogami ochrony wybrzeża, a instalacja musi być “zrównoważona środowiskowo”. Kluczową rolę odegrał Regionalny Plan Zarządzania Akwakulturą Wysp Kanaryjskich (PROAC), zatwierdzony w lipcu 2018 roku, który wskazał, że koncesja częściowo znajduje się na obszarze objętym zakazem.

Zgodnie z planem PROAC, lokalizacja “nie nadaje się do akwakultury w oparciu o diagnozę środowiskową i terytorialno-społeczno-ekonomiczną”. W konsekwencji wiceminister ds. sektora pierwotnego zgodził się, że działalność nie jest zrównoważona środowiskowo, co uniemożliwiło skorzystanie z przepisów o nadzwyczajnym przedłużeniu przewidzianych w ustawie o strefie przybrzeżnej.

Sprzeciw społeczny i argumenty ekologiczne

W czasie trwania postępowania narastał ruch społeczny domagający się likwidacji farmy rybnej. Mieszkańcy skarżyli się na nieprzyjemne zapachy, a organizacja Ecologistas en Acción wskazywała na zanieczyszczenie dna morskiego związane z działalnością klatek. Również Rada Miejska Yaiza i Cabildo Lanzarote opowiedziały się za zamknięciem hodowli.

Trzy niezależne badania techniczne powiązały degradację linii brzegowej z działalnością farm rybnych. Pomimo odmowy przedłużenia koncesji, Yaizatún kontynuowała działalność od sierpnia 2021 roku, gdy wygasła koncesja, do początku 2023 roku, kiedy to rząd Wysp Kanaryjskich odrzucił ostatnie odwołanie firmy.

Batalia sądowa i ostateczne rozstrzygnięcie

Po odmowie przedłużenia przez administrację, spółka złożyła odwołanie, które również zostało odrzucone. W lutym 2023 roku Yaizatún skierowała sprawę do sądu. W swoim odwołaniu firma argumentowała, że koncesja znajduje się tylko “w niewielkiej części” na zakazanym obszarze i że całkowita odmowa narusza zasady proporcjonalności i dobrej administracji. Jako wniosek pomocniczy domagała się przyznania prawa do rozbudowy jedynie na obszarze położonym poza strefą zakazaną.

Izba Administracyjna TSJC w orzeczeniu z końca lipca 2025 roku odrzuciła wszystkie argumenty spółki i potwierdziła odmowę przedłużenia, zatwierdzając tym samym zamknięcie hodowli. Sędziowie zgodzili się, że hodowla nie stanowiła działalności “zrównoważonej środowiskowo” ze względu na częściowe położenie na obszarze objętym zakazem.

W uzasadnieniu wyroku Izba stwierdziła, że była to ocena techniczna samej administracji, której sąd nie może zmienić. Szczególne znaczenie miał niekorzystny raport Ministerstwa Transformacji Ekologicznej i Wyzwań Demograficznych z czerwca 2021 roku, który sąd określił jako “prawdziwe argumentacyjne zamknięcie debaty”. Odmowa koncesji na zajęcie publicznego obszaru morskiego uniemożliwia bowiem rozwój jakiejkolwiek działalności akwakultury na tym terenie.