W przeddzień Światowego Dnia Dzikiej Przyrody organizacja ekologiczna Greenpeace opublikowała alarmujący raport zatytułowany “The other Altri”, czyli jak korporacje zagrażają bioróżnorodności, a rządy na to pozwalają. Dokument bezlitośnie ujawnia, jak wiele projektów korporacyjnych z różnych sektorów gospodarki – często za cichym przyzwoleniem władz – niszczy naturalne przestrzenie niezbędne dla zachowania różnorodności biologicznej.
Cuna del Alma symbolem destrukcji przyrody na Teneryfie
Greenpeace przytacza jako doskonały przykład zagrożeń projekt turystyczny Cuna del Alma, który powstaje w Puertito de Adeje na południu Teneryfy. Inwestycja obejmuje budowę 400 luksusowych willi, hotelu i innych obiektów – już teraz zniszczono kilka cennych stanowisk archeologicznych. Raport ma służyć jako wezwanie do działania, by powstrzymać tego typu niszczycielskie przedsięwzięcia na całym terytorium Hiszpanii.
“Wyspy Kanaryjskie nie są wyjątkiem i, podobnie jak w wielu innych regionach, realizowane są tu projekty całkowicie niezgodne z ochroną przyrody i globalną walką z utratą różnorodności biologicznej. A bez bioróżnorodności nie mamy przyszłości” – ostrzega Manoel Santos, rzecznik Greenpeace i koordynator raportu.
“Nie ma sensu, aby władze – a nawet wiele firm – rozmawiały z nami o ochronie wybrzeża lub zrównoważonej turystyce, a następnie realizowały ogromnie szkodliwe projekty, które nie pozostawiają miejsca dla przyrody, takie jak rozwój Cuna del Alma w Adeje. Uzasadnione i pożądane jest, aby aktywne społeczeństwo obywatelskie reagowało na te nieprzyzwoite sojusze między destrukcyjnymi korporacjami a nieodpowiedzialnymi administracjami. Musimy powstrzymać to szaleństwo” – dodaje Santos.
Hiszpania liderem w liczbie zagrożonych gatunków
Choć Hiszpania jest liderem w Unii Europejskiej pod względem powierzchni obszarów chronionych, tylko 8,9% siedlisk o znaczeniu wspólnotowym znajduje się we właściwym stanie ochrony. Co gorsza, to kraj europejski z największą liczbą zagrożonych gatunków – od 12% do 14% z nich jest zagrożonych wyginięciem.
Dla Greenpeace chronione obszary przyrodnicze, a także inne środowiska o wysokich walorach ekologicznych, stanowią filary pilnej ochrony i odbudowy różnorodności biologicznej na poziomie krajowym i globalnym. Jednak nawet skuteczne zarządzanie tymi miejscami jest często kwestionowane, zwłaszcza gdy pojawiają się projekty korporacyjne z różnych sektorów – od górnictwa przez energetykę, przemysł papierniczy, turystykę, aż po kulturę.
Taktyki korporacji niszczących przyrodę
“Wiele korporacji, firm, a nawet organów administracji publicznej traktuje terytorium jako zwykłe miejsce do prowadzenia działalności gospodarczej, nie zawsze zgodnej ze zrównoważonym rozwojem” – wyjaśnia Lorea Flores, rzeczniczka Greenpeace i koordynatorka raportu.
“Stosując taktyki takie jak greenwashing, fragmentację projektów lub powierzchowne oceny wpływu na środowisko, promują destrukcyjne projekty na obszarach naturalnych o wysokiej wartości ekologicznej, z których wiele jest prawnie chronionych. Stawiają zysk korporacyjny ponad przyrodą, lekceważąc usługi ekosystemowe i narażając przyszłość następnych pokoleń. Musimy powstrzymać tego rodzaju projekty” – podkreśla Flores.
W raporcie zidentyfikowano szereg taktyk stosowanych przez korporacje w celu realizacji swoich projektów. Opierają się one na rozpowszechnianiu wprowadzających w błąd informacji (greenwashing, obietnice zatrudnienia), kupowaniu przychylności (lobbing polityczny, treści sponsorowane, programy społeczne, drzwi obrotowe) oraz strategiach mających na celu obejście prawa – takich jak dzielenie projektów na mniejsze części lub lokalizowanie ich tuż przy granicy obszarów chronionych.
Nie do przyjęcia jest również fakt, że wiele z tych szkodliwych projektów ostatecznie korzysta z funduszy publicznych, w tym tych przeznaczonych na transformację ekologiczną.
Współudział władz w niszczeniu środowiska
Greenpeace zwraca również uwagę na przyzwolenie, zaniedbania i często współudział administracji publicznej w ułatwianiu realizacji tych projektów. Nie bez powodu Hiszpania prowadzi w smutnym rankingu krajów o największej liczbie postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczętych przez Komisję Europejską z powodów środowiskowych.
Organizacja ekologiczna potępia zwłaszcza coraz częstsze tworzenie przepisów deregulacyjnych oraz nieuczciwe wykorzystywanie takich określeń jak “interes ogólny”, “użyteczność publiczna” czy “projekt strategiczny”. Te pojęcia powinny być stosowane wyjątkowo, tymczasem często stają się normą ułatwiającą realizację kontrowersyjnych inwestycji. Problem stanowi także istnienie wielu “papierowych parków” – pozornie chronionych przestrzeni, którym brakuje skutecznych planów zarządzania, monitoringu ekologicznego i zasobów do ich faktycznej ochrony.
Dwanaście przykładów destrukcyjnych projektów
Masowa mobilizacja społeczeństwa obywatelskiego przeciwko projektowi makrocelulozy Altri w Galicji stała się symbolem walki o obronę terytorium. Mówiąc o “drugim Altri”, Greenpeace chce podkreślić, że istnieje wiele innych projektów zagrażających obszarom o wysokiej wartości ekologicznej.
Spośród nich organizacja wybrała 12 najbardziej problematycznych, które przedstawiła szczegółowo w arkuszach informacyjnych, aby wyraźniej uwidocznić szkodliwe taktyki firm i zaniedbania administracji. Przykłady te pokazują, że agresja dotyka całego terytorium i pochodzi z najróżniejszych sektorów gospodarki – od przemysłu papierniczego i hodowli zwierząt przez górnictwo i energetykę po turystykę, transport, a nawet kulturę.
Przykłady wyszczególnione w raporcie to: projekt ponownego otwarcia kopalni Los Frailes w Aznalcóllar, restauracja i glamping na plaży Bolonia, projekt magazynowania gazu na obszarze Parku Narodowego Doñana i hotel planowany na plaży Los Genoveses w Andaluzji; klaster odnawialnych źródeł energii w El Maestrazgo i projekt połączenia ośrodków narciarskich w Canal Roya w Aragonii; projekt turystyczny Cuna del Alma w Adeje na Wyspach Kanaryjskich; rozbudowa lotniska Barcelona-El Prat w Katalonii; rozbudowa Muzeum Guggenheima w rezerwacie biosfery Urdaibai w Kraju Basków; projekt makrofabryki celulozy Altri w A Ulloa w Galicji oraz rozbudowa makrogospodarstwa Valle de Odieta w Caparroso i projekt wydobywczy na pastwiskach Erdiz w Nawarze.
Szczegóły projektu Cuna del Alma
Projekt turystyczny Cuna del Alma obejmuje budowę 420 luksusowych domów w El Puertito de Adeje na Teneryfie – willi i apartamentów, a także infrastruktury takiej jak restauracje, spa, klub dla dzieci i farma o powierzchni 20 000 m². Inwestycja zwiększy pojemność turystyczną obszaru o ponad 3000 miejsc. To łącznie ponad 400 000 m² luksusowych obiektów, które zagroziłyby sieci Natura 2000 i kilku zagrożonym gatunkom.
Obszar objęty projektem znajduje się na terenie specjalnego obszaru ochrony Teno-Rasca Marine Strip i przylega do obszaru o znaczeniu naukowym La Caleta. Jest to namacalny przykład współudziału administracji w niezrównoważonym i niesprawiedliwym społecznie modelu rozwoju turystyki, którego należy unikać za wszelką cenę.
Organizacja ekologiczna przedstawiła szereg postulatów mających na celu zapobieżenie dalszemu niszczeniu obszarów przyrodniczych o dużej wartości ekologicznej i ochronę unikalnej przyrody Wysp Kanaryjskich dla przyszłych pokoleń.
Deszcz gwiazd nad Wyspami Kanaryjskimi w październiku 2025
Risco Caído: milion euro na renowację jaskiń UNESCO
Plaża El Reducto zamknięta przez zrzuty ścieków na Lanzarote
Żółty alert AEMET dla trzech wysp. Intensywne opady w piątek
Zabytkowa Tancerka z Aripe w niebezpieczeństwie
Gran Canaria: 492 tys. euro na panele słoneczne w rzeźni
Rozbiórka hotelu Neptuno w Bajamar: koniec wieloletniej degradacji
Ekspert ostrzega: Wyspy Kanaryjskie czeka wzrost katastrof
Rowerzyści jadą na szczyt klimatyczny COP30 przez Teneryfę
