Morze chmur na Wyspach Kanaryjskich opada. Naukowcy biją na alarm

Zespół naukowców z Uniwersytetu La Laguna przeprowadził przełomowe badanie dotyczące zmian wysokości morza chmur w środkowej Makaronezji. Wyniki analizy obejmującej ostatnie dwie dekady są niepokojące – zarówno podstawa, jak i szczyt warstwy stratocumulus w regionie uległy statystycznie istotnemu obniżeniu. Co szczególnie zwraca uwagę, zjawisko to jest znacznie bardziej widoczne na Maderze niż na Wyspach Kanaryjskich.

Zagrożenie dla unikalnych ekosystemów

Migracja morza chmur na niższe wysokości niesie ze sobą poważne konsekwencje dla środowiska naturalnego. W tych obszarach występuje większa presja demograficzna, intensywniejsze wykorzystanie gruntów rolnych oraz zwiększone narażenie gleb na procesy erozyjne. Według uniwersytetu ta sytuacja wróży scenariusz wysokiego ryzyka degradacji cennych ekosystemów w ciągu bieżącego stulecia, szczególnie na obszarach już dotkniętych zmianami klimatu.

Metodologia badań

Badanie zostało przeprowadzone przez Grupę Badawczą Inżynierii Środowiska (GI2MA) pod kierownictwem Juana Carlosa Guerrry Garcíi. Naukowcy wykorzystali dane z sondowań meteorologicznych oraz pomiary temperatury i wilgotności powierzchniowej z kilku stacji zlokalizowanych na Maderze i Teneryfie. Badanie opublikowane w czasopiśmie Earth Systems and Environment opiera się na analizie ponad 20 000 sondowań atmosferycznych i prawie 90 000 danych ze stacji meteorologicznych, obejmujących okres ostatnich dwudziestu lat.

Związek z lasami laurowymi

Istnienie lasów chmurowych w regionie Makaronezji, znanych jako lasy laurowe, jest ściśle powiązane z warunkami wilgotności zapewnianymi przez zanurzenie w warstwie stratocumulusów. Każda zmiana wysokości morza chmur ma zatem bezpośredni i znaczący wpływ na te wyjątkowe ekosystemy. Lasy te stanowią unikatowe środowisko naturalne, będące domem dla wielu endemicznych gatunków roślin i zwierząt.

Przyczyny obserwowanych zmian

Spadek wysokości szczytu pokrywy chmur, który zazwyczaj pokrywa się z podstawą inwersji temperatury charakterystycznej dla tego obszaru Północnego Atlantyku (Trade Wind Inversion – TWI), wykazuje silną korelację ze wzrostem osiadania atmosferycznego w regionie. Zjawisko to może być związane z potwierdzonym już wzmocnieniem i przesunięciem antycyklonu Azorów.

Z kolei obniżenie podstawy warstwy stratocumulus, znajdującej się na wysokości poziomu kondensacji przy unoszeniu (Lifting Condensation Level – LCL), można wytłumaczyć wzrostem wilgotności powierzchniowej powietrza. To z kolei doskonale koreluje z wykrytym wzrostem temperatury powierzchni morza w tym regionie w ciągu ostatnich dwóch dekad.

Konsekwencje dla przyszłości

Najważniejszą konsekwencją obserwowanych zmian jest bezpośredni wpływ na rozkład wysokościowy lasów chmurowych w Makaronezji. Te unikalne ekosystemy będą zmuszone do migracji na niższe wysokości, gdzie warunki środowiskowe są mniej korzystne dla ich przetrwania. Zjawisko to może prowadzić do stopniowej degradacji i kurczenia się areału występowania tych cennych lasów, co będzie miało daleko idące konsekwencje dla bioróżnorodności regionu.