Radna, rodzinny klan, 36 kontraktów i ponad milion euro publicznych środków – tak w skrócie można opisać skandal korupcyjny, który wstrząsnął ratuszem w Puerto del Rosario na Fuerteventurze. Operacja Odin ujawniła rozbudowaną sieć nadużyć, w centrum której stanęła María de la Peña Armas Hernández, była radna partii Fuerteventura Avanza.
Sieć korupcyjna w centrum uwagi prokuratury
Prokuratura Antykorupcyjna bada możliwe “nadużycia i oszustwa” związane z wykorzystaniem umów awaryjnych i drobnych kontraktów w celu “faworyzowania rodziny i kręgu przyjaciół” radnej, która sprawowała mandat do 2023 roku. Śledztwo obejmuje okres od kwietnia 2020 roku do lutego 2023 roku i może prowadzić do oskarżeń o nadużycie administracyjne, handel wpływami, defraudację środków publicznych oraz oszustwa przeciwko administracji.
Biznesowy klan składa się z krewnych i znajomych radnej. Wśród głównych beneficjentów systemu znaleźli się: Cipriano Armas, pierwszy kuzyn polityk; jego partnerka Lorena Brito i teść Alberto Brito; Sergio Armas, kuzyn radnej i brat Cipriano; oraz jego partnerka Dagmara Ewelina. W centrum uwagi prokuratury stanął także Luis Espinel Morera, miejski architekt, którego współpraca była “niezbędna” do przeprowadzania procedur pomimo sprzeciwu Biura Kontrolera.
95-stronicowy akt oskarżenia ujawnia szczegóły
Wyczerpujący dokument sporządzony przez prokuratora Javiera Ródenasa przedstawia wyniki dochodzenia przeprowadzonego przez zespół ds. przestępczości gospodarczej i podatkowej UDEF. Śledczy “wykazali”, że osoby zaangażowane “zgodziły się uczestniczyć w oszukańczym systemie w ramach zamówień publicznych” Urzędu Miasta Puerto del Rosario.
Celem całego przedsięwzięcia był wzrost ekonomiczny nagrodzonych firm “kosztem środków publicznych” oraz pominięcie gwarancji prawnych regulujących procedury kontraktowe. “Strony objęte dochodzeniem były w stanie wykorzystać przewagę wynikającą z pełnienia funkcji publicznej przez ich kuzynkę, a także bezpośrednie relacje z architektem technicznym objętym dochodzeniem” – czytamy w oświadczeniu prokuratora.
Choć samo pokrewieństwo między przedsiębiorcami a radną nie oznacza automatycznie konfliktu interesów, z perspektywy karnej istotne jest to, że konkurs został “zniekształcony”, a proces udzielania zamówień był ukierunkowany “na korzyść krewnych radnej”.
Podejrzane finansowanie domu i kampanii wyborczej
UDEF przedstawił także miejskiemu Sądowi Śledczemu nr 3 raport policyjny szczegółowo opisujący nieprawidłowości związane ze sposobem płatności za dom radnej. Peña Armas jest właścicielem 100% nieruchomości nabytej w 2022 roku. Choć dokument nie ujawnia więcej szczegółów dotyczących zidentyfikowanych nieprawidłowości, stwierdza, że stanowią one podstawę “nielegalnego postępowania potępionego ze względu na jego obciążający potencjał”.
Prokuratura analizuje również możliwe nieprawidłowe finansowanie kampanii wyborczej partii Fuerteventura Avanza. Śledczy ustalili, że przedsiębiorcy wypłacali gotówką część pieniędzy, które ratusz wpłacał na ich konta za zakontraktowane usługi. Czasami wypłaty następowały tego samego dnia, w którym środki zostały przelane na konta, czasami – następnego dnia. Z tego powodu prokuratura bada, czy krewni radnej mogli przekazywać część pieniędzy na rzecz kampanii wyborczej jej partii.
Ponad pół miliona euro dla kuzyna i jego partnerki
Śledztwo wykryło nieprawidłowości w 36 kontraktach. Prokuratura twierdzi, że w umowach tych nie przestrzegano podstawowych zasad procedury przetargowej, takich jak równe traktowanie, efektywne wykorzystanie środków, kontrola kosztów, przejrzystość i wybór najkorzystniejszej oferty. Cały proces został “zinstrumentalizowany” w celu zapewnienia pozorów legalności.
50% kontraktów zostało przyznanych firmom Cipriano Armasa (Tuercón Canarias, Codeplag Canarias i Montaña del Silvo) na łączną kwotę 522 272,38 euro. Jego partnerka, Lorena Brito, otrzymała sześć kontraktów na kwotę 210 011,49 euro. Małżonkowie otrzymali łącznie 732 283,87 euro, które zostały wpłacone na to samo konto bankowe. Co więcej, 13 z przyznanych mu kontraktów zostało przetworzonych lub rozwiązanych bezpośrednio przez jego kuzynkę, Maríę de la Peña Armas.
Teść Cipriano Armasa, Alberto Brito, uzyskał z budżetu publicznego 61 244,78 euro. Firmy Ocios Armas Canarias i Montaña del Silvo, należące do Sergio Armasa, brata Cipriano, otrzymały kontrakty o wartości 132 396,59 euro. Dagmara Ewelina, zatrudniona w Ocios Armas Canarias, otrzymała 93 666,96 euro.
Aresztowania i przeszukania
Zawiadomienia o nieprawidłowościach dotarły do prokuratury w 2023 roku. Jeden z nich złożył anonimowy skarżący, drugi – partia Podemos. 17 lipca tego roku policja aresztowała na Fuerteventurze trzy osoby w ramach tej operacji: architekta miejskiego, radną i jednego z przedsiębiorców.
Prokurator zarządził przeszukanie domów Peña Armas, Luisa Espinela i Cipriano Mesa, a także biura radnej i urzędnika miejskiego.
Partia zaprzecza zarzutom
W oświadczeniu Fuerteventura Avanza twierdzi, że dochodzenie jest “częścią skargi o wyraźnie politycznym charakterze”. Partia zapewnia, że Peña Armas “w pełni współpracowała z trwającym dochodzeniem sądowym” i broni swojego zaangażowania na rzecz “legalności i przejrzystości”. “Nie ma nic do ukrycia” – argumentują przedstawiciele ugrupowania.