Młodzi migranci na Wyspach: chaos z transferami na kontynent

Transfer nieletnich migrantów ubiegających się o azyl z Wysp Kanaryjskich na kontynent hiszpański postępuje w żółwim tempie, co wywołuje ostrą krytykę władz regionalnych. Rząd centralny przyznaje się do opóźnień, ale tłumaczy je “złożonością” całego procesu. Tymczasem czas nieubłaganie płynie – 38 młodych ludzi osiągnęło już pełnoletność, wciąż czekając w rządowych ośrodkach na Wyspach Kanaryjskich na transfer na kontynent.

Pierwsze dziewczęta trafiły na kontynent

Pomimo trudności, transfery są kontynuowane. W czwartek po raz pierwszy grupa nieletnich dziewcząt ubiegających się o azyl wyruszyła na Półwysep Iberyjski, gdzie zostanie umieszczona w ośrodkach podlegających Ministerstwu Integracji, Zabezpieczenia Społecznego i Migracji. Dziewięć nastolatek – jedna z Gwinei, dwie z Senegalu, dwie z Gambii, jedna z Wybrzeża Kości Słoniowej i trzy z Mali – opuściło archipelag o godzinie 8:00 rano.

Ten transfer, pierwszy w tym tygodniu, to już trzecie tego typu skierowanie. Zgodnie z harmonogramem, grupa siedmiorga dzieci – wszystkie z Mali – ma opuścić wyspy w niedzielę. Do końca tygodnia archipelag opuści łącznie 16 dzieci, co wraz z 15 transferami z poprzedniego tygodnia da w sumie 31 młodych osób.

Ostra krytyka władz regionalnych

Jednak rozbieżności między rządami regionalnym i centralnym nie słabną. “Administracja porzuciła dzieci, gdy były nielenie pod ochroną międzynarodową. Pozwoliła upłynąć czasowi i nie wywiązała się ze swoich obowiązków” – ostro skrytykowała Sandra Rodríguez, dyrektor generalna ds. ochrony dzieci i rodzin, po zakończeniu jednego z cotygodniowych spotkań z ministerstwem dotyczących transferów nieletnich na kontynent.

Rodríguez potwierdziła również, że wielu nastolatków wciąż czeka na miejsce w sieci opieki dla dorosłych, a państwo nie zapewniło im skutecznego rozwiązania. Na Teneryfie siedmiu osiemnastolatków oczekuje na miejsce do przeniesienia, na Gran Canarii jest ich około 15. Spośród 38 młodych, którzy osiągnęli pełnoletność, 22 nadal czeka na opiekę w ramach sieci ochrony dla dorosłych – bez otrzymania pomocy państwowej wymaganej, gdy byli nieletni.

Rząd tłumaczy się złożonością procesu

Ze swojej strony rząd centralny utrzymuje, że tempo transferów jest determinowane “trudnością” całego procesu. “Wszystko przebiega powoli, ale dlatego że jest to bardzo złożone i trzeba zapewnić dzieciom gwarancje w celu poszanowania wszystkich ich praw” – tłumaczy administracja centralna. Zapewnia jednocześnie, że zaangażowanie i wola wypełnienia nakazu wydanego przez Sąd Najwyższy prawie pięć miesięcy temu “istnieją”.

Po osiągnięciu 18. roku życia to rząd regionalny zarządza wnioskami o miejsca w krajowej sieci ochrony międzynarodowej dla dorosłych. Następnie, po przejściu przez weryfikację rządu centralnego, państwo podejmuje kolejne kroki.

Kryzys w przepełnionych ośrodkach

Władze regionalne utrzymują, że jedynym rozwiązaniem “położenia kresu przepełnieniu” ośrodków dla nieletnich na archipelagu jest przeniesienie dzieci ubiegających się o azyl na kontynent. Sytuacja w zakresie infrastruktury jest bowiem dramatyczna – kanaryjskie ośrodki osiągają 750% swojej pojemności.

Prokuratura nie nadzorowała tych placówek tak często, jak powinna zgodnie z własnymi protokołami. Według danych opublikowanych w gazecie El País, w 2024 roku prokuratura w Las Palmas przeprowadziła 56 inspekcji, a prokuratura na Teneryfie 40, co daje łącznie 96 wizyt. Ośrodki powinny być jednak kontrolowane kwartalnie, dlatego należało przeprowadzić ponad 340 kontroli. W 2025 roku do tej pory odbyło się łącznie 55 wizyt.

Nadchodzi fala jesiennych migrantów

Eksperci przewidują, że presja migracyjna na wyspy – a co za tym idzie na ośrodki – wzrośnie ze względu na zwiększenie liczby przybywających małych łodzi i cayucos w miesiącach wrzesień-październik, co jest motywowane poprawą warunków żeglugowych.

Do tego dochodzi pogorszenie sytuacji politycznej i bezpieczeństwa w regionie Sahelu – położonym około 1200 kilometrów od Wysp Kanaryjskich – kryzys humanitarny nękający region, wpływy rosyjskie i instrumentalne wykorzystanie migracji, a także cięcia w pomocy humanitarnej. Wszystkie te czynniki wzmacniają prawdopodobieństwo ożywienia przyjazdów na wybrzeża Wysp Kanaryjskich.

Poszukiwanie rozwiązań

W tym kontekście prezydent Wysp Kanaryjskich Fernando Clavijo podkreśla, że region zidentyfikował organizacje pozarządowe na kontynencie, które mogłyby przyjąć setki nieletnich, dzięki czemu transfery mogą przyspieszyć. “Rozmawiamy ze wszystkimi stowarzyszeniami. Jeśli rząd Wysp Kanaryjskich jest w stanie to zrobić i je zlokalizować, wyobrażam sobie, że ministerstwo i rząd hiszpański będą w stanie zrobić to z dużo większą wydajnością niż my” – zapewnił.

Ze swojej strony minister polityki terytorialnej i pamięci demokratycznej Ángel Víctor Torres ogłosił, że “pod koniec miesiąca” odbędzie się konferencja sektorowa na temat dzieci i młodzieży. Podczas spotkania zaznaczył, że ma nadzieję, choć “bez większych oczekiwań”, że wspólnoty autonomiczne rządzone przez Partię Ludową wezmą w niej udział i “przedstawią swój punkt widzenia”. “Nie tak jak ostatnio, kiedy nawet nie przyszli sprawdzić, czy nie ma kworum, aby środki nie zostały zatwierdzone” – powiedział.

Rząd centralny planuje rozpocząć przenoszenie dzieci – ale nie osób ubiegających się o azyl – 28 sierpnia, po zatwierdzeniu nowego dekretu, który określi liczby relokacji według regionów i fundusze przypadające każdemu regionowi autonomicznemu.