Spór o budowę w sercu chronionej góry Guaza na Teneryfie

Arona walczy o górę Guaza. Zapowiada apelację po przegranej w sądzie

Rada miejska w Aronie (Teneryfa) zapowiedziała, że złoży apelację od wyroku, który zwalnia dewelopera z obowiązku przeprowadzenia oceny środowiskowej dla jednego z projektów urbanistycznych planowanych na terenie monumentu naturalnego Montaña de Guaza. Potwierdził to dla naszej redakcji radny ds. urbanistyki, Javier Baute.

Spór prawny o ochronę Natura 2000

Trybunał Sprawiedliwości Wysp Kanaryjskich (TSJC) w wyroku z 14 listopada przyznał rację madryckiej firmie deweloperskiej Metrovacesa w sporze z gminą. Samorząd utrzymywał, że ocena środowiskowa jest kluczowym dokumentem niezbędnym do autoryzacji urbanizacji 'Gara’, planowanej na działce objętej siecią Natura 2000 – unijnym programem ochrony różnorodności biologicznej. Od tego orzeczenia, w ciągu 30 dni, można wnieść skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.

W związku z tym Stowarzyszenie Przyjaciół Przyrody Teneryfy (ATAN) wskazało w komunikacie, że jeśli Rada Miejska nie złoży apelacji, „wyrok nabierze mocy prawnej, a skuteczna ochrona Montaña de Guaza zostanie poważnie osłabiona”. Zdaniem stowarzyszenia otworzyłoby to drzwi dla nowych inwestycji budowlanych w tym miejscu chronionym przez Europę.

Dlaczego gmina blokowała inwestycję?

Rada Miejska Arony wyjaśniła, że pozwolenie na tę inwestycję pozostawało nierozstrzygnięte i stało się przedmiotem sporu sądowego, ponieważ samorząd uważał, iż nie może go autoryzować bez uprzedniego przeprowadzenia procedury oceny środowiskowej, skoro działka jest objęta siecią Natura 2000. „Inwestor nie podziela tego stanowiska i zwrócił się do sądu administracyjnego” – dodano ze strony gminy.

Wyrok TSJC stwierdza, że prawo krajowe, a konkretnie Dodatkowe Postanowienie Siódme Ustawy o Ocenie Środowiskowej, pozwala zrezygnować z oceny środowiskowej, gdy sam plan zarządzania obszarem chronionym – w tym przypadku Normy Konserwacji Monumentu Naturalnego Montaña de Guaza z 2008 roku – uznaje planowaną działalność za „dozwolone użytkowanie” terenu. Trybunał wskazuje, że Rada Miejska Arony nie przedstawiła „nawet w minimalnym stopniu akceptowalnego wyjaśnienia” powodów, dla których nie miałoby mieć zastosowania to Dodatkowe Postanowienie.

Na czym polega kontrowersyjny projekt?

Projekt zakłada budowę 28 mieszkań, czterech lokali handlowych, pomieszczeń gospodarczych, garaży oraz basenu wspólnotowego na działce 15-2 o powierzchni 3200 metrów kwadratowych. Działka położona jest na jednym ze stoków góry Guaza, uznanej za Monument Naturalny ze względu na swoje walory środowiskowe i historyczne, tuż obok turystyczno-rezydencyjnej miejscowości Palm-Mar.

W dokumentacji projektu, do której dotarła nasza redakcja, znajduje się jak dotąd tylko jeden dokument środowiskowy, zamówiony przez dewelopera w firmie Bejeque Medio Ambiente. Opracowanie to konkluduje, że urbanizacja „nie będzie miała znaczącego wpływu na środowisko”, pod warunkiem spełnienia zarówno środków zaproponowanych w tym dokumencie, jak i tych, które ustali właściwy organ ds. środowiska.

Trzy etapy prac i zagrożenie dla chronionych gatunków

Z badania wynika, że działania planowane przez Metrovacesa w rejonie Montaña de Guaza dzielą się na trzy bloki: prace przy wznoszeniu budynku Gara, roboty związane ze stabilizacją skarpy (w tym montaż siatki i użycie betonu) oraz restytucję habitatów gatunku Pimelia canariensis, chrząszcza zagrożonego wyginięciem. Spowoduje to pośredni wpływ na chroniony obszar o powierzchni 1648,947 metrów kwadratowych.

We wstępnej części raport podkreśla, że z powodu bezpośredniej zajętości terenu przez projekt, może nastąpić znaczący wpływ na obszar sieci Natura 2000 oraz Kanaryjskiej Sieci Obszarów Chronionych. „Należy zaostrzyć środki zapobiegawcze i naprawcze, aby uniknąć bezpośrednich i pośrednich skutków dla Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) zarejestrowanego w tym miejscu” – głosi opracowanie, które przypomina również, że projekt będzie znajdował się 125 metrów od Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk (SOO) Teno-Rasca.

Unikatowe ptaki i gigantyczna jaszczurka

To miejsce wyróżniono kategorią OSO, ponieważ jest to jeden z najlepszych obszarów dla ptaków stepowych Teneryfy oraz schronienie dla kolonii ptaków morskich, takich jak gilak pustynny, burzyk popielaty, petrelek bulwerowy czy rybołów, który jest gatunkiem zagrożonym. W górze Guaza żyje również gigantyczna jaszczurka z Teneryfy, kolejne zwierzę zagrożone wyginięciem.

Dokumentacja środowiskowa projektu Metrovacesy konkluduje, że gatunkiem najbardziej dotkniętym pracami będzie właśnie chrząszcz Pimelia canariensis. Wydział Transformacji Ekologicznej Rządu Wysp Kanaryjskich, organ odpowiedzialny za ochronę gatunków o tym statusie, zezwolił w 2019 roku firmie na wykonanie środków zapobiegawczych i działań mających na celu zabezpieczenie tego zwierzęcia.

Ratunek dla chrząszcza: odłowy, terraria i reintrodukcja

Dokument władz autonomicznych przewiduje poszukiwanie i odłów gatunku przez specjalistów. Mają oni odnaleźć wszystkie możliwe okazy poprzez podnoszenie kamieni, przeszukiwanie roślinności oraz innych istniejących schronień, takich jak porzucone butelki i puszki. Złapane chrząszcze będą przetrzymywane w niewoli w większych terrariach do czasu zakończenia prac poszukiwawczych na działce. Następnie okazy zostaną wypuszczone w pozostałej części Monumentu Naturalnego, w grupach po pięć lub dziesięć osobników. Na koniec firma będzie musiała odtworzyć habitat, aby odtworzyć najbardziej odpowiednie warunki środowiskowe dla Pimelii.