Wyspy Kanaryjskie znalazły się w bardzo niekorzystnej sytuacji pod względem rozkładu bogactwa – wynika z najnowszego raportu Centrum Polityki Gospodarczej ESADE. Archipelag, obok Andaluzji i Estremadury, należy do trzech hiszpańskich wspólnot autonomicznych o najniższym średnim majątku gospodarstw domowych, a jednocześnie charakteryzuje się jednymi z największych nierówności majątkowych w kraju.
Drastyczna koncentracja bogactwa w rękach nielicznych
Dane przedstawione w raporcie „La desigualdad de la riqueza entre comunidades autónomas” (Nierówności majątkowe między wspólnotami autonomicznymi) malują niepokojący obraz sytuacji ekonomicznej archipelagu. Średni majątek gospodarstwa domowego na Wyspach Kanaryjskich wynosi zaledwie 261 400 euro, co stanowi drastyczny kontrast z 687 000 euro odnotowanymi w Madrycie.
Jeszcze bardziej alarmujące są jednak dane dotyczące rozkładu tego bogactwa. Najbogatszy 1% populacji Wysp Kanaryjskich kontroluje aż 27% całego majątku archipelagu. Gdy spojrzymy na 10% najzamożniejszych mieszkańców, okazuje się, że w ich rękach znajduje się 61,5% wszystkich aktywów. Na przeciwnym biegunie znajduje się połowa najuboższej ludności, która posiada jedynie 4,2% bogactwa – to najgorszy wynik spośród wszystkich hiszpańskich regionów.
Klasa średnia pod presją
Pozostałe 40% populacji, reprezentujące klasę średnią, musi zadowolić się 34,2% całkowitego majątku. Te proporcje pokazują, jak bardzo spolaryzowane jest społeczeństwo kanaryjskie pod względem ekonomicznym.
Autorem raportu jest między innymi Gustavo Marrero, profesor Wydziału Ekonomii, Biznesu i Turystyki na Uniwersytecie La Laguna, co nadaje badaniu szczególną wiarygodność w kontekście lokalnej specyfiki archipelagu.
Wyspy Kanaryjskie w niekorzystnej grupie regionów
Analiza przeprowadzona przez badaczy ESADE pokazuje interesujące zależności między poziomem średniego bogactwa a stopniem jego nierównej dystrybucji. Generalnie rzecz biorąc, najbogatsze regiony jak Madryt, Katalonia czy Baleary charakteryzują się również największymi nierównościami majątkowymi. Z kolei regiony uboższe, takie jak Estremadura, Kastylia-La Mancha, Kastylia i León oraz Asturia, wykazują zarówno niski poziom średniego bogactwa, jak i mniejsze nierówności.
Wyspy Kanaryjskie, wraz z Galicją i Walencją, znalazły się jednak w szczególnie niekorzystnej sytuacji. Według autorów badania, regiony te łączą poniżej przeciętny poziom średniego bogactwa z wysokim stopniem nierówności – najgorszą możliwą kombinacją z punktu widzenia sprawiedliwości społecznej.
W przeciwnej, korzystniejszej sytuacji znajdują się Kantabria i Aragonia oraz w mniejszym stopniu La Rioja, które mogą pochwalić się wysokim poziomem średniego bogactwa przy jednoczesnie niskich nierównościach.
Ranking nierówności majątkowych w Hiszpanii
Pod względem wskaźnika Giniego, mierzącego poziom nierówności, Wyspy Kanaryjskie plasują się na czwartym miejscu wśród najbardziej nierównych regionów Hiszpanii. Wskaźnik wynosi tu 75,2, znacznie przekraczając średnią krajową na poziomie 71,3. Wyprzedzają archipelag jedynie Baleary, Madryt i Katalonia ze wskaźnikami między 72,7 a najwyższym poziomem.
Najlepszą dystrybucję bogactwa odnotowano w Kastylii-La Mancha, Kastylii-León i Estremadurze, gdzie nierówności są relatywnie najmniejsze.
Metodologia i znaczenie badania
Raport ESADE stanowi pierwszą tak kompleksową analizę nierówności majątkowych między hiszpańskimi regionami, obejmującą okres 2016-2022. Badanie nie tylko mierzy i porównuje poziom nierówności, ale również analizuje strukturę aktywów według ich rodzaju, pokazując, jak zmieniają się portfele inwestycyjne gospodarstw domowych wraz ze wzrostem zamożności.
Autorzy podkreślają, że nierówność jest zjawiskiem trudnym do zmierzenia ze względu na jej wielowymiarowość i ograniczoną dostępność danych. Tradycyjnie skupiano się na dochodach, reprezentujących przepływ środków w określonym okresie, takich jak wynagrodzenia, dywidendy czy czynsze. Jednak majątek – rozumiany jako całkowite aktywa pomniejszone o długi – lepiej odzwierciedla długoterminowe możliwości wydatkowe i inwestycyjne, wpływając razem z dochodem na rzeczywiste możliwości ekonomiczne gospodarstw domowych.
Struktura majątku Hiszpanów
Na poziomie krajowym średni majątek netto gospodarstwa domowego po odjęciu długów utrzymywał się w latach 2016-2022 na stabilnym poziomie około 380 tysięcy euro w ujęciu realnym. Połowa tego majątku składa się z nieruchomości: 30% stanowią mieszkania główne, prawie 9% to drugie domy, a nieruchomości inwestycyjne odnotowały największy wzrost – z 11,5% w 2016 roku do prawie 14% w 2022 roku.
Drugą połowę majątku tworzą: rachunki bieżące (ponad 16%), aktywa firm prowadzonych przez osoby samozatrudnione oraz akcje (po 11% każda kategoria), a także plany emerytalne, ubezpieczenia na życie i fundusze inwestycyjne (około 5% każda kategoria).
Różnice w portfelach inwestycyjnych
Struktura majątku znacząco różni się w zależności od poziomu zamożności. Dla 20% gospodarstw domowych o najniższym majątku głównym aktywem są rachunki bieżące, stanowiące aż 63% ich portfela, podczas gdy nieruchomości to zaledwie 20%. Znaczenie składnika nieruchomościowego wzrasta do 70% dla osób ze środka rozkładu bogactwa i ponownie spada w wyższych segmentach na rzecz innych aktywów.
W przypadku najbogatszego 1% populacji struktura jest odwrócona: aktywa biznesowe, akcje i fundusze inwestycyjne stanowią 60% portfela, podczas gdy nieruchomości to tylko 25% ich majątku. Ten rozkład pokazuje, jak różnią się strategie inwestycyjne i źródła bogactwa w poszczególnych grupach społecznych.
Stabilność nierówności w czasie
Dane krajowe pokazują, że w całej Hiszpanii najzamożniejszy 1% populacji kontroluje około 26% całkowitego majątku, podczas gdy górne 10% gromadzi prawie 60%. Te proporcje pozostały stabilne w latach 2016-2022 i są zgodne z obserwacjami z innych krajów europejskich przy użyciu porównywalnych metod badawczych.
Połowa populacji o najmniejszym majątku posiada jedynie 7% całości na poziomie krajowym – wynik i tak lepszy niż dramatyczne 4,2% odnotowane na Wyspach Kanaryjskich, co jeszcze bardziej podkreśla wyjątkowo trudną sytuację społeczno-ekonomiczną archipelagu.
Rodzinna salina na Lanzarote walczy o przetrwanie
Gminy na Kanarach obniżyły długi o 78 mln euro w 2024 roku
Wyspy Kanaryjskie na skraju kryzysu energetycznego
Awaria serwerów na Kanarach. Rząd ogłasza stan kryzysowy
Wyspy Kanaryjskie wyślą własny teleskop w kosmos do 2029 roku
Skarb Państwa dokręca śrubę obcokrajowcom na Kanarach
Wyspy Kanaryjskie: Domy wakacyjne dwukrotnie droższe
Las Palmas sprowadzi robotników z Chile i Peru
Związki vs pracodawcy: spór o 2000 zagranicznych robotników
