W sercu Adeje, malowniczej miejscowości na Teneryfie, rozgrywa się historia, która mogłaby być scenariuszem dla filmu o zimnowojennych intrygach, jednak jest to rzeczywistość, z którą muszą mierzyć się mieszkańcy oraz społeczność ukraińska na Wyspach Kanaryjskich.
Oskarżenia o związki z KGB i Patriarchatem Moskiewskim
Oś konfliktu koncentruje się wokół budowy pierwszej na wyspach świątyni Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, która według zarzutów lokalnej społeczności ukraińskiej, OBERIG, jest nie tylko miejscem kultu religijnego, ale również narzędziem politycznego wpływu Rosji, a nawet centrum propagandy prowadzonej pod auspicjami KGB i patriarchy moskiewskiego Kirilla.
Główne punkty konfliktu
- Oskarżenia OBERIG: Stowarzyszenie Oberig, reprezentujące interesy Ukraińców mieszkających na Wyspach Kanaryjskich, oskarża inicjatywę budowy cerkwi o związki z KGB i patriarchą Kirillem, co ma na celu szerzenie „ukraińskiego satanizmu”.
- Reakcja władz: Mimo próśb o wstrzymanie prac, władze lokalne w Adeje odpowiadają, że nie mogą tego uczynić bez stwierdzenia nielegalności działań.
- Polityczno-religijne tło: Konflikt między cerkwiami prawosławnymi w Kijowie i Moskwie, który nasilił się po delegalizacji Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej przez ukraiński parlament, ma odzwierciedlenie również na Teneryfie.
- Społeczny rozłam: Pomimo fizycznej obecności świątyni, społeczności nie-rosyjskie, w tym Ukraińcy, Litwini, i inne narodowości, unikają jej, traktując jako symbol rosyjskiego imperializmu.
- Działalność i finansowanie cerkwi: Budowa świątyni, wspierana przez bogatą społeczność pochodzącą z krajów byłego ZSRR, budzi pytania o źródła finansowania oraz jej ostateczne przeznaczenie.
Historia budowy
Pięć lat temu w La Caleta de Adeje rozpoczęto budowę cerkwi, która miała służyć rosyjskojęzycznej społeczności. Prace zostały wstrzymane na dwa lata z powodu sporu o jakość materiałów. Największym wyzwaniem okazały się problemy z firmą budowlaną i kontrowersje dotyczące materiałów budowlanych. Dodatkowo, inwazja Rosji na Ukrainę wpłynęła na społeczność wyspy, dodając kolejny poziom złożoności do już trudnej sytuacji.
Urzędu Miasta Adeje, przekazał na tę budowę bezpłatnie, na co najmniej 75 lat – 2400 metrów kwadratowych działki, po położeniu kamienia węgielnego latem 2019 r. przez prawosławnego biskupa Madrytu i Portugalii Nestora Sirotenko oraz burmistrza Adeje José Miguela Rodrígueza Fragę. Działka ta znajduje się blisko historycznej pustelni San Sebastian.
Społeczne i kulturowe implikacje
Budowa Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej na Teneryfie to nie tylko kwestia wiary, ale również geopolityki, historii i tożsamości. Wykorzystanie instytucji religijnych jako narzędzia wpływu politycznego nie jest nowym zjawiskiem, jednak w obliczu trwającego konfliktu rosyjsko-ukraińskiego nabiera ono nowego, niepokojącego wymiaru.
Warto zauważyć, że cerkiew w Adeje ma stać się centrum dla prawosławnych chrześcijan na Teneryfie, niezależnie od ich narodowości. Jednakże, zarzuty o polityczne i ideologiczne motywacje za jej budową, zwłaszcza w kontekście wsparcia ze strony osób związanych z Rosją, budzą zrozumiałe obawy.
Konflikt ten rzuca światło na większy problem rozdarcia społeczności przez granice polityczne i narodowościowe, zwłaszcza w miejscach, które tradycyjnie były uważane za enklawy wielokulturowości i tolerancji. Cerkiew w Adeje staje się symbolem podziałów, które wykraczają poza religijne ramy, dotykając rdzenia tożsamości narodowej i lojalności.
Budowa cerkwi na Teneryfie ujawnia, jak konflikty geopolityczne mogą przenikać do wspólnot daleko poza ich geograficznymi granicami, tworząc nowe linie podziałów i wyzwania integracyjne. Jest to przypomnienie, że w globalizującym się świecie, napięcia międzynarodowe mają swoje odbicie w lokalnych społecznościach, często w najmniej oczekiwanych aspektach życia.
Kościół Prawosławny – msze na Teneryfie
Parafianie z Teneryfy, w oczekiwaniu na własny kościół, nadal korzystają z kościoła katolickiego, wypożyczonego od 2011 r., przy Avenida de Jable, w dzielnicy Callao Salvaje.
Msze odbywają się w soboty (o 16:30) i niedziele (o 8:00 i 10:30). Jego proboszczem jest nadal Vasiliy Fedik, który z Teneryfy, jako głównego ośrodka, pomaga również powstającej społeczności Gran Canarii. Nabożeństwa odbywają się również w pustelni San Sebastián, w La Caleta, bardzo blisko miejsca, w którym budowana jest kontrowersyjna świątynia prawosławna, ponieważ w tym miesiącu minęły dwa lata od początku rosyjskiej inwazji, wojny, która nadal krwawi Ukraińców, prawosławnych lub nie, a niektórzy z nich są uchodźcami na wyspie.
