Portret przeciętnego obcokrajowca na Wyspach Kanaryjskich
Brak wykształcenia powyżej podstawowego. Wiek między 40 a 49 rokiem życia. Brak aktywności zawodowej. Tak prezentuje się profil typowego obcokrajowca mieszkającego na Wyspach Kanaryjskich, który najczęściej jest Brytyjczykiem, Wenezuelczykiem lub Kolumbijczykiem – dominującymi narodowościami wśród cudzoziemców na archipelagu.
Krajowy Instytut Statystyczny (INE) właśnie zaktualizował coroczny spis ludności, wzbogacając go o informacje dotyczące sytuacji edukacyjnej i zatrudnienia cudzoziemców mieszkających w Hiszpanii w latach 2023-2024. Dane te rzucają nowe światło na strukturę demograficzną Wysp Kanaryjskich.
Skala zjawiska – 15% populacji to obcokrajowcy
Według danych INE, na Wyspach Kanaryjskich mieszka łącznie 282 723 cudzoziemców w wieku od 15 do 69 lat. Stanowią oni prawie 15% całej populacji, co oznacza, że 15 na 100 mieszkańców archipelagu nie posiada hiszpańskiego obywatelstwa. Warto podkreślić, że statystyki te odnoszą się do posiadanego obywatelstwa, a nie miejsca urodzenia.
Uderzające jest to, że liczba obcokrajowców na koniec 2023 roku wzrosła o 20 181 osób w porównaniu z końcem 2022 roku, co stanowi przyrost o 7,7%. Paradoksalnie, jest to drugi najniższy wzrost w skali kraju. Jedynym regionem, gdzie populacja zagraniczna rosła wolniej, była Murcja z przyrostem na poziomie 7,3%.
Te dane mogą zaskakiwać, szczególnie w kontekście intensywnej debaty publicznej dotyczącej wpływu zakupów nieruchomości przez cudzoziemców na wysokie koszty mieszkaniowe w regionie. Wbrew powszechnym przekonaniom, Wyspy Kanaryjskie nie są obszarem, gdzie liczba zagranicznych rezydentów rośnie najszybciej w Hiszpanii.
Wykształcenie cudzoziemców – dominuje niski poziom edukacji
Statystyki INE pozwalają na głębszą analizę populacji zagranicznej, szczególnie pod względem poziomu wykształcenia. Z 282 723 obcokrajowców zarejestrowanych na Wyspach (z wyłączeniem dzieci poniżej 15 roku życia i osób powyżej 69 lat), 222 347 jest w wieku produkcyjnym, między 25 a 69 rokiem życia.
Zdecydowana większość z nich – aż 68,2% (prawie siedem na dziesięć osób) – posiada jedynie podstawowe wykształcenie, co oznacza, że w najlepszym przypadku ukończyli ogólnokształcącą szkołę średnią. Co więcej, 30,3% cudzoziemców, czyli prawie jedna trzecia, ma wykształcenie co najwyżej podstawowe.
Dla porównania, wśród rodowitych Hiszpanów i Kanaryjczyków odsetek osób z wykształceniem na poziomie szkoły średniej ogólnokształcącej wynosi 52,6% (o 15,5 punktu procentowego mniej niż u obcokrajowców), a odsetek osób z wykształceniem podstawowym to zaledwie 10,1% (ponad dwadzieścia punktów procentowych mniej niż u cudzoziemców).
Podczas gdy 36,6% Kanaryjczyków w wieku 25-69 lat posiada wykształcenie wyższe lub jego odpowiednik, tylko 24,8% obcokrajowców może pochwalić się takimi kwalifikacjami.
Sytuacja na rynku pracy – nieaktywność zawodowa problemem
Niski poziom wykształcenia znajduje swoje odzwierciedlenie na rynku pracy. Spośród 280 404 mieszkańców Wysp posiadających obce obywatelstwo i będących w wieku produkcyjnym (powyżej 16 lat), tylko 39,4% jest zatrudnionych – jako pracownicy najemni lub prowadzący własną działalność. Dla porównania, wskaźnik zatrudnienia wśród rdzennych Kanaryjczyków wynosi 49,6% – o ponad dziesięć punktów procentowych więcej.
Dodatkowo 0,6% obcokrajowców otrzymuje rentę inwalidzką (w porównaniu do 3,6% u wyspiarzy), a kolejne 7% pobiera emeryturę (wobec 14,7% u Kanaryjczyków). Około 3,6% cudzoziemców nadal studiuje (w porównaniu do 6,6% mieszkańców wysp), a 6% jest bezrobotnych (wobec 10% hiszpańskich Kanaryjczyków).
Łącznie pracujący, studiujący, bezrobotni lub otrzymujący jakąś formę emerytury stanowią około 56,5% zagranicznej populacji regionu. Co jednak z pozostałymi 43,5%?
Ta znacząca część populacji – 122 099 obywateli państw trzecich mieszkających na archipelagu – to osoby nieaktywne zawodowo, dla których INE nie znalazło żadnych informacji w rejestrach pracy, edukacji czy podatkowych. Z wyjątkiem tych, którzy otrzymują zasiłki dla sierot, wdów lub wdowców, pozostali funkcjonują poza oficjalnym systemem gospodarczym.
Najliczniejsze narodowości i struktura wiekowa
Spis INE ujawnia również, które narodowości dominują wśród obcokrajowców na Wyspach Kanaryjskich. Najliczniejszą grupę stanowią Brytyjczycy (26 837 osób), następnie Wenezuelczycy (20 632), Kolumbijczycy (19 642), Marokańczycy (16 478), Kubańczycy (14 281) oraz Chińczycy (7 947).
Jeśli chodzi o strukturę wiekową, wśród 282 723 obcokrajowców powyżej 15 roku życia, największą grupę (20,5%) stanowią osoby w wieku 40-49 lat. Około 28,6% to osoby w wieku 50-69 lat, kolejne 40,4% to cudzoziemcy między 15 a 39 rokiem życia, a pozostałe 10,5% to osoby powyżej 70 lat.
