Wyjątkowe odkrycie na Gran Canarii
Na szczycie cypla chronionego przez dwa strome wąwozy znajduje się Ayraga – fascynujące stanowisko prehiszpańskie, które nie przypomina żadnego innego rdzennego kompleksu archeologicznego na Gran Canarii. Miejsce to kryje dwie okrągłe struktury otoczone 32-metrowym murem oraz nekropolię liczącą około trzydziestu jaskiń grobowych, położoną na stromym, trudno dostępnym zboczu.
Przełomowe badania archeologiczne
Po raz pierwszy w historii prowadzone są tu systematyczne wykopaliska, finansowane wyłącznie przez Radę Miasta Santa María de Guía. Projekt Ayraga, kierowany przez archeologa Pedro Sosę Alonso, który odkrył ufortyfikowany charakter osady, otrzymał pełne wsparcie lokalnych władz.
Trudno dostępna forteca
Dotarcie do stanowiska wymaga znacznego wysiłku – trzeba wspiąć się kilkaset metrów na grzbiet górski i przemierzyć nieistniejącą ścieżkę usianą bazaltowymi blokami. Trud wędrówki wynagradza jednak widok imponujących struktur oraz rozległa panorama północnej części wyspy.
Historia i znaczenie kompleksu
Pierwsza wzmianka o Ayradze pochodzi od Sebastiána Jiméneza Sáncheza, pioniera archeologicznych badań na wyspie w latach 40. XX wieku. Początkowo miejsce uznawano za tagoror – tradycyjne miejsce spotkań lokalnych przywódców. Jednak obecne badania sugerują bardziej złożony charakter kompleksu.
Architektura i fazy użytkowania
Kompleks chroniony jest kamiennym murem, z którego zachowały się dwie sekcje – największa o długości 32 metrów i szerokości metra, oraz mniejsza około dziesięciometrowa. Według Maite Velázquez Guerrero, specjalistki archeologii architektonicznej, mur pierwotnie sięgał trzech metrów wysokości. Wewnątrz znajdują się dwie okrągłe struktury połączone wspólną ścianą centralną.
Pedro Sosa identyfikuje dwie wyraźne fazy użytkowania miejsca. Pierwsza obejmowała budowę struktur okrągłych, druga wiązała się z ich częściowym zniszczeniem i późniejszą odbudową. Szacuje się, że miejsce było zamieszkiwane przez około sto lat.
Znaczenie archeologiczne i plany na przyszłość
Wykopaliska ujawniły ślady aktywności mieszkańców – pozostałości palenisk, kości zwierząt hodowlanych oraz fragmenty ceramiki. Szczególne znaczenie ma odkryta nekropolia z 31 grobowcami, z których jedenaście zostało już udokumentowanych. Burmistrz Alfredo Gonçálves zapowiada dalsze badania i planuje pozyskać wsparcie władz regionalnych dla kontynuacji prac.
Dziedzictwo kulturowe regionu
Santa María de Guía może pochwalić się również innymi znaczącymi zabytkami, w tym najbarwniejszym stanowiskiem archeologicznym Wysp Kanaryjskich – Cenobio de Valerón, a także wyjątkowym dziedzictwem sztuki sakralnej i lokalnym przysmakiem – Queso de Flor, jedynym kremowym serem na archipelagu.