Rząd Wysp Kanaryjskich przygotował projekt budżetu regionalnego na 2026 rok, który przewiduje istotne zmiany w zakresie odliczeń podatkowych związanych z zakupem nieruchomości. Informacje te zostały przedstawione w poniedziałek przez minister finansów Matilde Asián podczas sesji Rady Doradczej Prezydenta. Projekt ma zostać zatwierdzony w środę przez Radę Rządu.
Zmiany w odliczeniu na zakup mieszkania
Główną zmianą planowaną na 2026 rok jest modyfikacja warunków uprawniających do odliczenia zakupu domu od podatku dochodowego od osób fizycznych. Rząd regionalny zdecydował się podnieść górną granicę wieku osób mogących skorzystać z ulgi oraz obniżyć wymagany poziom dochodów.
Jak wyjaśniła minister Asián, dotychczasowe kryteria sprawiały, że stosowanie tych odliczeń było praktycznie niemożliwe dla wielu mieszkańców archipelagu. Nowe przepisy mają na celu zwiększenie dostępności tej formy wsparcia dla osób kupujących nieruchomość na Wyspach Kanaryjskich. Szczegółowe kwoty i progi dochodowe zostaną określone po zatwierdzeniu projektu budżetu.
Trudności w przygotowaniu budżetu regionalnego
Minister finansów podkreśliła, że sporządzenie budżetu Wysp Kanaryjskich na 2026 rok wiązało się z licznymi wyzwaniami. Głównym problemem było to, że rachunki musiały zostać opracowane w oparciu o wielkości państwowe ustalone jeszcze w 2023 roku. Od tamtej pory ogólne budżety państwa są bowiem jedynie przedłużane, bez aktualizacji kluczowych wskaźników.
Asián skrytykowała rząd centralny za brak zatwierdzenia aktualnej stopy wzrostu produktu krajowego brutto. W związku z tym władze regionalne zostały zmuszone do przyjęcia wskaźnika wzrostu PKB na poziomie 3,3% – wartości określonej dla 2023 roku, która nie odzwierciedla obecnej sytuacji gospodarczej.
Minister wyraziła również zaniepokojenie faktem, że rząd centralny nie zatwierdził jeszcze ścieżki konsolidacji fiskalnej. Pomimo to władze Wysp Kanaryjskich przygotowały budżet z nadwyżką wynoszącą 0,1% PKB, wykazując pełne zobowiązanie do przestrzegania dyscypliny fiskalnej.
Priorytety budżetowe na 2026 rok
Wydatki finansowe w projekcie budżetu zostały ustalone na poziomie 12 491 milionów euro, przy jednoczesnym utrzymaniu długu publicznego poniżej 10% PKB, co jest zgodne z obowiązującymi zasadami fiskalnymi.
Podobnie jak w 2024 roku, największa część środków zostanie przeznaczona na wydatki socjalne. Priorytetowymi obszarami są służba zdrowia, edukacja, opieka społeczna oraz mieszkalnictwo. Takie podejście jest odpowiedzią na przewidywaną stagnację wzrostu PKB zarówno na Wyspach Kanaryjskich, jak i w całej Hiszpanii, a także na spodziewane spowolnienie tempa wzrostu zatrudnienia.
Minister Asián wyraziła nadzieję, że rząd centralny dostosuje nowe zasady dyscypliny fiskalnej do bardziej elastycznych przepisów ustanowionych przez Unię Europejską, zamiast stosować obecne, restrykcyjne reguły wobec wspólnot autonomicznych i samorządów lokalnych.
Zmiany w podatkach pośrednich
Projekt budżetu przewiduje szereg modyfikacji w zakresie podatków pośrednich. Najważniejsze z nich to:
- Eliminacja podatku AIEM (Arbitrio sobre Importaciones y Entregas de Mercancías) dla produkcji produktów ropopochodnych, które nie są już wytwarzane na archipelagu
- Wprowadzenie zerowej stawki podatkowej dla biopaliw
- Obniżenie podatku na niektóre produkty zdrowotne
- Zastosowanie obniżonych stawek dla napojów bezalkoholowych o niskiej zawartości cukru
- Podwyższenie stawek dla napojów o wysokiej zawartości cukru oraz napojów energetycznych
Minister finansów poinformowała również o nieznacznym podniesieniu opodatkowania tytoniu. Celem tej zmiany jest dostosowanie poziomu podatków do standardów europejskich i ogólnokrajowych, przy jednoczesnym utrzymaniu korzystnej różnicy w stosunku do stawek obowiązujących w pozostałej części Hiszpanii i Europy.
Reakcje partnerów społecznych
Projekt budżetu regionalnego spotkał się z pozytywnym przyjęciem ze strony głównych partnerów społecznych. Konfederacja Pracodawców Wysp Kanaryjskich oraz centrale związkowe CCOO i UGT wyraziły poparcie dla przedstawionych założeń finansowych.
Pedro Ortega, przewodniczący Konfederacji Pracodawców, pozytywnie ocenił sam fakt istnienia projektu budżetu pomimo “scenariusza niepewności”. Poparł priorytetowe traktowanie wydatków socjalnych, jednocześnie wzywając do wzmocnienia inwestycji publicznych w celu pobudzenia gospodarki regionalnej. Ortega podkreślił również potrzebę uproszczenia przepisów, aby umożliwić rzeczywistą realizację założeń polityki budżetowej.
Przedstawiciele związków zawodowych CCOO i UGT, reprezentowani przez sekretarzy generalnych Vanesę Frahija i Manuela Navarro, również wezwali do wyższego poziomu wykonania budżetu. Podkreślili, że Wyspy Kanaryjskie potrzebują lepszej redystrybucji bogactwa oraz ciągłego zaangażowania w rozwój usług publicznych służących mieszkańcom archipelagu.
Manuel Navarro z UGT skrytykował fakt, że planowane wydatki na edukację są dalekie od 5% PKB przewidzianych przez prawo na inwestycje edukacyjne. Z drugiej strony z zadowoleniem przyjął gotowość rządu regionalnego do powołania komisji badawczej ds. kariery zawodowej pracowników publicznych. Według minister Asián, ten aspekt zostanie uwzględniony w projekcie ustawy, który ma być przedstawiony Radzie Rządu w środę.
Perspektywy gospodarcze regionu
Budżet na 2026 rok jest przygotowywany w kontekście przewidywanej stagnacji wzrostu gospodarczego zarówno na Wyspach Kanaryjskich, jak i w całej Hiszpanii. Władze regionalne muszą zmierzyć się z wyzwaniami wynikającymi z niepewnej sytuacji makroekonomicznej oraz spodziewanego spowolnienia tempa wzrostu zatrudnienia.
Pomimo tych trudności, rząd Wysp Kanaryjskich stara się utrzymać równowagę między dyscypliną fiskalną a koniecznością wsparcia najbardziej potrzebujących mieszkańców archipelagu. Zwiększenie dostępności odliczeń podatkowych na zakup mieszkania oraz priorytetowe traktowanie wydatków socjalnych mają przyczynić się do poprawy jakości życia na wyspach.