Wulkan Tajogaite: Morze La Palmy odradza się szybciej niż sądzono

Ekosystem morski wokół La Palmy wykazał niezwykłą zdolność do regeneracji po erupcji wulkanu Tajogaite. Naukowcy z Uniwersytetu La Laguna przez ponad dwa lata monitorowali zmiany w podwodnym świecie wyspy i ich odkrycia są bardziej niż obiecujące.

Zaskakująca odporność morskiego ekosystemu

W ciągu pierwszych 26 miesięcy po erupcji wulkanu Tajogaite ekosystem morski wykazał wysoką odporność na katastrofalne zmiany środowiskowe. Najbardziej zaskakującym odkryciem była eksplozja demograficzna gatunku Sparisoma cretense, potocznie znanego jako stara. Populacja tej ryby w deltach lawy zarejestrowała masową rekrutację, przewyższając liczebność w obszarach kontrolnych.

To tylko jedna z wielu fascynujących konkluzji wyciągniętych przez zespół naukowców z grupy botaniki morskiej Uniwersytetu La Laguna, którzy systematycznie rekonstruowali zmiany w bioróżnorodności morskiej w deltach wulkanu Tajogaite.

Metodologia badań nad podwodnym życiem

Praca opublikowana w specjalistycznym czasopiśmie “Marine Pollution Bulletin” pokazuje wysoką odporność ekosystemów morskich Wysp Kanaryjskich po katastrofie naturalnej. Naukowcy przeprowadzali okresowe pobieranie próbek za pomocą wizualnych spisów populacji, aby uzyskać dane na temat zmian w liczebności i wielkości różnych gatunków.

Jako punkt odniesienia wykorzystano deltę lawy wulkanu San Juan z 1949 roku. Ten obszar kontrolny pozwolił sprawdzać w czasie rzeczywistym, jak ewoluuje nowe siedlisko w porównaniu z obszarem nienaruszonym przez niedawną erupcję.

Szybka kolonizacja przez populacje ryb

Od samego początku, dzięki istnieniu pobliskich obszarów nie zmienionych przez wulkan i dużej mobilności ryb, ich populacje dojrzewały szybko – znacznie szybciej niż pozostałe organizmy ekosystemu bentosowego, takie jak glony czy bezkręgowce.

Po dwóch latach praktycznie nie ma znaczących różnic w ogólnych społecznościach ryb między obszarami dotkniętymi erupcją a obszarami kontrolnymi. Co więcej, od samego początku gatunki dominujące w deltach są takie same jak te, które dominowały w obszarze kontrolnym.

Plastyczność i odporność gatunków

Wyniki badań pokazują, że dominujące gatunki ryb są odporne i mają wysoką plastyczność w obliczu katastrofalnych zdarzeń naturalnych, które są częste na terytoriach wyspiarskich i wulkanicznych, takich jak La Palma. Tylko kilka gatunków, zazwyczaj niezbyt licznie występujących w niezakłóconym ekosystemie, nie zostało jeszcze wykrytych na dotkniętym obszarze.

Fascynujące wzorce kolonizacji raf

Wyniki ujawniają ciekawe wzorce kolonizacji raf. W pierwszych miesiącach po erupcji populacje ryb składały się wyłącznie z dorosłych i młodych osobników – pokoleń, które najwyraźniej przemieściły się z obszarów poza strefą dotkniętą erupcją.

Po początkowej inkorporacji tych osobników nie nastąpił znaczący transfer kolejnych dorosłych lub młodych ryb. Populacje zwiększyły swoją liczebność dzięki inkorporacji larw ze słupa wody. Eksperci wyjaśniają, że inkorporacja w ten sposób nie mogła nastąpić wcześniej, ponieważ w pierwszych miesiącach po erupcji liczba larw ryb w słupie wody była niska.

Różnice między gatunkami osiadłymi a wędrowymi

Naukowcy sklasyfikowali ryby na dwie formy życia zgodnie z ich cechami biologicznymi i ekologicznymi. Wykazali, że gatunki osiadłe i terytorialne potrzebowały nieco więcej czasu, aby skolonizować delty lawy w porównaniu z gatunkami bardziej mobilnymi.

Eksplozja populacji starej – fenomen wymagający wyjaśnienia

W czasie badań odnotowano masowe rekrutacje różnych gatunków, z których najbardziej uderzająca dotyczyła Sparisoma cretense, znanej jako stara. Populacje tego gatunku w deltach lawy były znacznie wyższe przez cały okres badania niż w obszarach kontrolnych.

Jedną z głównych hipotez wysuniętych w badaniu jest to, że ta eksplozja populacji mogła być spowodowana niskim poziomem drapieżnictwa, szczególnie w pierwszym roku. W tym czasie populacje niektórych ryb rybożernych, takich jak trąbowiec (Aulostomus strigosus), nie były zbyt liczne, co mogło dać starej przewagę w kolonizacji nowego środowiska.

Rola zakazu połowów w regeneracji ekosystemu

Naukowcy przypominają również, że połowy zostały zakazane na tym obszarze ze względu na ustanowienie strefy wykluczenia ze względów bezpieczeństwa. Ten zakaz mógł sprzyjać przyspieszeniu odbudowy niektórych populacji ryb, zwłaszcza tych, które są przedmiotem zainteresowania rybołówstwa.

Brak presji połowowej stworzył idealne warunki do naturalnej regeneracji populacji, co dodatkowo podkreśla znaczenie stref ochronnych dla zachowania bioróżnorodności morskiej.

Znaczenie badań dla przyszłych polityk ochrony

Uniwersytet La Laguna podkreśla, że badanie to stanowi znaczący postęp w zrozumieniu morskiej sukcesji ekologicznej po erupcjach wulkanicznych. Oferuje ono solidne podstawy naukowe dla przyszłych polityk ochrony w archipelagach wulkanicznych, takich jak Wyspy Kanaryjskie.

Rozwój tego projektu był możliwy dzięki grantowi uzyskanemu przez zespół badawczy w ramach programu Generation of Knowledge Ministerstwa Nauki, Innowacji i Uniwersytetów, wsparciu Cabildo de La Palma oraz Platformy Oceanicznej Wysp Kanaryjskich.

Odkrycia naukowców dają nadzieję na przyszłość nie tylko La Palmy, ale wszystkich regionów wulkanicznych na świecie. Pokazują, że natura ma niezwykłą zdolność do regeneracji, nawet po tak dramatycznych wydarzeniach jak erupcja wulkanu. Jednocześnie podkreślają znaczenie ochrony obszarów morskich i mądrego zarządzania zasobami naturalnymi dla zachowania bioróżnorodności.